Patron

Życiorys Jana Nowaka-Jeziorańskiego

Jan Nowak-Jeziorański (prawdziwe nazwisko Zdzisław Jeziorański) urodził się 2.10.1914 r. w Berlinie, zmarł 20.01.2005 r. w Warszawie. Ukończył w 1932 roku gimnazjum im. Adama Mickiewicza w Warszawie. Pod wpływem wicepremiera Eugeniusza Kwiatkowskiego, ojca swojego kolegi z klasy, wybrał studia na jedynym w Polsce wydziale ekonomicznym w Poznaniu, na Uniwersytecie im. A. Mickiewicza. W 1936 roku otrzymał dyplom oraz rozpoczął pracę asystenta u profesora Edwarda Taylora, wybitnego polskiego ekonomisty.

We wrześniu 1939 roku służył w formacji artylerii konnej. 15 września trafił do niewoli niemieckiej. W drodze z Jarosławia w stronę Krakowa uciekł wraz z grupą jeńców z transportu i wrócił do Warszawy, do rodzinnego domu przy ul. Wilanowskiej 18. W 1941 roku Zdzisław Jeziorański rozpoczął działalność konspiracyjną, początkowo jako żołnierz ZWZ, później AK. To właśnie wtedy przyjął pseudonim Jan Nowak. Brał miedzy innymi udział w akcji N., w ramach której kolportował, jeżdżąc w mundurze niemieckiego kolejarza, antyhitlerowskie materiały propagandowe w języku niemieckim.

Jako wysłannik Komendy Głównej Armii Krajowej odbył trzy niezwykle brawurowe wyprawy kurierskie (do Szwecji i Anglii) m.in. przewożąc informacje o powstaniu w getcie warszawskim.

W czasie Powstania Warszawskiego pracował w powstańczym radiu Błyskawica przy redagowaniu w języku angielskim komunikatów z Warszawy.

Po upadku powstania przedostał się wraz z żoną, Jadwigą Wolską „Gretą”, do Londynu, przewożąc pod gipsowymi opatrunkami pocztę kurierską. Od 1948 roku pracował w Londynie w Radiu BBC.

W 1952 Jan Nowak-Jeziorański przeniósł się do Monachium i w tym samym roku, w dniu 3 maja w siedzibie Radia Wolna Europa poprowadził pierwszą audycję w języku polskim. Do 1975 roku był dyrektorem sekcji polskiej RWE. To dzięki jego zaangażowaniu w sprawy Polski oraz dzięki pracy całego zespołu RWE miliony Polaków mogły usłyszeć rewelacje oficera UB, Józefa Światły, poznać prawdę o Październiku `56, o wydarzeniach marcowych, procesie Taterników, rozruchach na Wybrzeżu w grudniu 1970 roku.

W 1977 roku Jan Nowak-Jeziorański przenosi się do Waszyngtonu, aktywnie włącza się w życie Polonii i zostaje jednym z dyrektorów Kongresu Polonii Amerykańskiej. Przez 15 lat jest konsultantem Rady do spraw Bezpieczeństwa Narodowego USA. W latach osiemdziesiątych angażuje się w pomoc dla polskiej opozycji demokratycznej i Solidarności. W latach dziewięćdziesiątych prowadzi lobbing na rzecz wejścia Polski do NATO. W 1989 roku, po 45 latach nieobecności w kraju, Jan Nowak-Jeziorański przyjechał do Polski na zaproszenie Lecha Wałęsy. Od tego czasu często odwiedzał rodaków.

W 2002 roku powrócił na stałe do ojczyzny i aktywnie włączył się w życie Polski, m.in. zaangażował się
w promowanie integracji Polski z Unią Europejską. Był doktorem honoris causa m.in. uniwersytetów: Warszawskiego, Jagiellońskiego i Wrocławskiego. Był honorowym obywatelem m.in. Warszawy, Wrocławia, Gdańska, Gdyni.

Jan Nowak-Jeziorański odznaczony został Orderem Orła Białego, Krzyżem Virtuti Militari, amerykańskim Medalem Wolności, Orderem Giedymina – za zasługi dla Litwy. Otrzymał wiele nagród dziennikarskich, m.in. Nagrodę Kisiela, Złoty Mikrofon i Diamentowy Mikrofon – nagrody przyznawane przez Polskie Radio, Nagrodę im. Ksawerego Pruszyńskiego za reportaże i eseistykę, Nagrodę Super Wiktora za całokształt swojej dziennikarskiej pracy.

Publikacje Jana Nowaka-Jeziorańskiego, m.in.:
„Kurier z Warszawy”, „Wojna w eterze”, „Polska z oddali”, „W poszukiwaniu nadziei”, „Rozmowy o Polsce”, „Fakty, wydarzenia, opinie”,
„Polska wczoraj, dziś i jutro”, ”Polska z bliska”.M